'Εφερε Λεβάντα το φυτώριο. Ποια να διαλέξω;

                Ωω λεβάντα εσύ! Με τα όμορφα μωβ λουλούδια σου και το γλυκό άρωμά σου! Μυρίζεις καλοκαίρι, φύση και καθαριότητα. Πως και πως περιμένω να έρθεις στο φυτώριο της γειτονιάς! Πριν όμως σε πάρω στα χέρια μου, θα ήθελα να μάθω περισσότερα για σένα! Βλέπεις θέλω να σε καμαρώνω πολλά χρόνια! Αν και και εσείς ακούτε τα παραπάνω λόγια στο μυαλό σας, πιάστε θέση και συνεχίστε να διαβάζετε! 

                Ο περισσότερος κόσμος με το που ακούει λεβάντα, του έρχονται στο μυαλό εικόνες από απέραντα, μωβ λιβάδια λεβάντας σαν τα πολυδιαφημισμένα χωράφια στην Προβηγκία της Γαλλίας. Ίσως αγοράζοντας ένα φυτάκι, να έρθουμε λίγο πιο κοντά σε αυτή την εικόνα, που εμπνέει ξεγνοιασιά, χαλάρωση και κομψότητα. Σε αυτό το άρθρο δε θα ασχοληθώ με την καταγωγή της λεβάντας, τη φύτευση ή τις ανάγκες της σε νερό. Το ίντερνετ είναι γεμάτο τέτοια άρθρα, γραμμένα από ανθρώπους που γνωρίζουν πιο πολλά από μένα, έναν ερασιτέχνη κηπουρό! Αυτό με το οποίο θα ήθελα να ασχοληθώ είναι τα είδη λεβάντας που κυκλοφορούν στα ελληνικά φυτώρια. Να παρουσιάσω τις βοτανικές ονομασίες τους σε περίπτωση που κάποιος θέλει να ερευνήσει περισσότερο σε ξενόγλωσσα sites, αλλά και να μιλήσω για τις  βασικές διαφορές τους στην όψη και το άρωμα. Όλη αυτή η προσπάθεια ξεκινάει από την αδυναμία της συντριπτικής πλειοψηφίας των ιδιοκτητών φυτωρίων να σου παρέχουν αυτές τις πληροφορίες, γεγονός που θεωρώ αρκετά απογοητευτικό. Δείχνει έλλειψη πάθους για την κηπουρική. Πολλοί βέβαια είναι απλά έμποροι λουλουδιών. Στο θέμα μας όμως! Πάμε να δούμε τα βασικά είδη λεβάντας που κυκλοφορούν στην ελληνική αγορά.

Lavandula Angustifolia

Η Lavandula Angustifolia (Λεβάντα η Στενόφυλλος) ή αλλιώς Αγγλική Λεβάντα είναι η βασίλισσα όλων του είδους! Ένα πραγματικό κόσμημα για τον κήπο, την αυλή ή τη βεράντα! Είναι ένα από τα τρία αρχικά είδη λεβάντας που καλλιεργήθηκαν από τον άνθρωπο. Είναι εκείνη που δίνει το μωβ χρώμα στα λεβαντοχώραφα της Γαλλίας και προτιμάται έναντι των υπόλοιπων ειδών καθώς παράγει το υψηλότερης ποιότητας αιθέριο έλαιο από όλες τις λεβάντες. Το άρωμά της είναι καθαρό, θυμίζει διακριτική κολόνια, ενώ τα φύλλα της είναι μακρόστενα και λεία. Είναι το είδος που καλλιεργείται ευρέως και στη χώρα μας, σε διάφορες περιοχές. Άκρως μελισσοκομικό φυτό, που χρησιμοποιείται και στη γαστρονομία, κυρίως σε σαλάτες. Επίσης, είναι ένα από τα μόλις δύο είδη λεβάντας που απαντώνται στην άγρια φύση της χώρας μας. Αυτή είναι η ΑΥΘΕΝΤΙΚΗ και πιο αρωματική λεβάντα και μετρά δεκάδες υποείδη. 

Lavandula Stoechas

Η Lavandula Stoechas (Λεβάντα η Στοιχάς ή Αγριολεβάντα) είναι το δεύτερο είδος λεβάντας που συναντάμε στην ελληνική φύση, ενώ είναι και πολύ δημοφιλής παρουσία στα ελληνικά φυτώρια, κυρίως λόγω του διαφορετικού άνθους που βγάζει. Είναι πιο φαρδύ και στην κορυφή του μοιάζει σα να έχει ένα ξεχωριστό, μωβ ανοιχτό λουλουδάκι. Το άρωμά της δε συγκρίνεται με εκείνο της Lavandula Angustifolia, όντας υποδεέστερο και σύμφωνα με μερικούς σχεδόν ανύπαρκτο. Για αυτό και δε χρησιμοποιείται στην αρωματοποιεία. Παραμένει όμως υψηλής καλλωπιστικής αξίας λόγου του έντονου χρώματος και του άνθους της. Να σημειωθεί τέλος πως αυτή η λεβάντα είναι και η πιο ευαίσθητη και ιδιότροπη όσον αφορά τη φύτευση σε γλάστρα (στο έδαφος συνήθως αποδίδει μια χαρά). Απεχθάνεται το νερό περισσότερο από τις άλλες λεβάντες, ενώ με το κρύο δεν τα πηγαίνει και τόσο καλά. Χαρακτηρίζεται ως απαιτητική λεβάντα για το μέσο ερασιτέχνη κηπουρό. 

Lavandula Latifolia 

H επόμενη λεβάντα στη λίστα εμφανίζεται αρκετά συχνά στα φυτώριά μας και σχεδόν όλοι τη μπερδεύουν με την αυθεντική Lavandula Angustifolia. Η Latifolia λέγεται Λεβάντα η Πλατύφυλλος λόγω του σχήματος των φύλλων της. Αυτή είναι ίσως και η βασική διαφορά με την πρώτη λεβάντα της λίστας μας. Τα φύλλα της είναι εμφανώς πιο πλατιά από της Angustifolia. Στο εξωτερικό ονομάζεται και Πορτογαλική Λεβάντα καθώς από εκεί κρατάει η σκούφια της! Από άποψη αρώματος, αυτή η λεβάντα είναι η πιο αρωματική από όλες. Άρωμα αναδίδουν τόσο τα άνθη της όσο και τα φύλλα της. Είναι ο ορισμός του αρωματικού φυτού! Όμως το άρωμα ΚΑΙ αυτής της λεβάντας ναι μεν είναι έντονο, αλλά δεν είναι τόσο γλυκό όσο της Angustifolia! (Μετρήστε πόσες φορές θα πω τη λέξη Angustifolia σε αυτό το άρθρο!) Χρησιμοποιείται όμως σε πολύ μεγάλο βαθμό στην αρωματοποιεία. Στο σώμα της περιέχει μεγάλη ποσότητα καμφοράς κάτι που περνάει και στο τελικό άρωμα του φυτού. Αυτή ήταν η Lavandula Latifolia! 

 Lavandula Dentata

Η Lavandula Dentata ή Λεβάντα η Οδοντωτή είναι ίσως από τα πιο διαδεδομένα είδη που κυκλοφορούν στα φυτώρια της γειτονιάς! Όπως το λέει και το όνομά της, αυτό που την κάνει να διαφέρει από τις υπόλοιπες της λίστας είναι τα οδοντωτά φύλλα της. Για αυτό και ξεχωρίζει εύκολα από τις υπόλοιπες. Το φυτό στο σύνολό του έχει ένα ζωηρό πράσινο χρώμα και όλο το φυτό αναδίδει ένα γλυκό άρωμα. Προσωπικά, τη θεωρώ τη λεβάντα με το πιο δροσιστικό άρωμα. Ίσως να κρύβει και ένα διακριτικό άρωμα λεμονιού όταν είναι φυτεμένη σε ηλιόλουστη θέση. Αν και η αρωματοποιεία δεν την προτιμά, καθώς σε σχέση με την ξέρετε ποια (ΟΧΙ δε θα το πω!) περιέχει λιγότερο αιθέριο έλαιο, είναι απαραίτητη προσθήκη σε βραχόκηπους και πολύ ανθεκτική! Στο εξωτερικό λανθασμένα την αποκαλούν γαλλική λεβάντα! Δεν έχει σχέση με τα μωβ χωράφια της Προβηγκίας! Όπως και να έχει είναι προσωπική αγαπημένη και σας τη συνιστώ! 

 Lavandula x Allardii

Και ολοκληρώνουμε την παρουσίαση των ειδών λεβάντας που συναντάμε στα ελληνικά φυτώρια με την πιο διάσημη από όλες! Κυρίες και κύριοι, ιδού η Lavandula x Allardii! Το 'x' στο όνομά της υποδηλώνει πως πρόκειται για υβρίδιο λεβάντας, που όμως έχει ταιριάξει απόλυτα στις κλιματικές συνθήκες της χώρας μας. Συγκεκριμένα, οι 'γονείς' της εν λόγω λεβάντας είναι δύο λεβάντες που αναφέραμε πιο πάνω: η μαμά Lavandula Dentata με τα οδοντωτά φύλλα και ο μπαμπάς (ο πιο αρωματικός της παρέας) Lavandula Latifolia o Πλατύφυλλος! Το αποτέλεσμα; Μία ασημοπράσινη λεβάντα με σχετικά πλατιά και οδοντωτά φύλλα, με έντονο άρωμα καμφοράς που όμως σου αφήνει μια γλυκιά γεύση! Είναι τόσο διαδεδομένη στα καταστήματά μας που πολλοί λανθασμένα τη θεωρούν ως την κατεξοχήν ελληνική λεβάντα. (Οι γονείς υπενθυμίζω είναι από Γαλλία και Ισπανία αντίστοιχα). Σαν φυτό είναι πολύ ανθεκτικό! Αντέχει καύσωνες και  παγετούς ενώ τα λουλούδια της Allardii είναι και τα πιο ψηλά στην πιάτσα! Φτάνουν μέχρι και τα 40 cm σε ύψος! Άμα έχεις καλό DNA παιδί μου!

                    Συμπέρασμα: η λεβάντα, ένα φυτό που αριθμεί 3500 υποείδη περίπου, είναι απαραίτητη για κάθε κήπο! Τόσο στο χώμα όσο και σε γλάστρα, θα σου δώσει την αγάπη της και το άρωμά της χωρίς να ζητάει τίποτα ως αντάλλαγμα! Είτε είναι η 'αυθεντική' Angustifolia είτε ή 'κοινή' Allardii, το φυτό αυτό έχει κάτι για όλους. Και πάνω από όλα, μυρίζει καθαριότητα, μυρίζει Ελλάδα..

(Υ.Γ. Μην πας τώρα από Δευτέρα στο φυτώριο του κυρ Θόδωρου και ζητήσεις λεβάντα με το λατινικό της όνομα..! Θα σε κυνηγήσει! Ο κυρ Θόδωρος!  Το ξέρω από προσωπική εμπειρία! 😜)

Καλά φυτέματα και εδώ είμαστε για απορίες!