Γιατί (προσπαθώ να) ποτίζω με βρόχινο νερό;

     

    

        Όλοι μας έχουμε μνήμη από τη μυρωδιά της ατμόσφαιρας και του χώματος έπειτα από μία έντονη μπόρα, ειδικά κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού. Νιώθεις τη φύση να ξεδιψάει. Το χώμα να ζωντανεύει και το πράσινο των δέντρων και των λουλουδιών να γυαλίζει. Υπάρχει λόγος που συμβαίνει αυτό και λέγεται βροχή. Ένα δώρο που οι περισσότεροι από εκείνους που διατηρούν κάποιο φυτάκι, είτε εντός είτε εκτός σπιτιού, αγνοούν. Πριν όμως αναλύσουμε τα βασικά πλεονεκτήματα του βρόχινου νερού, καλό θα ήταν να δούμε τί περιέχει το νερό του οικιακού μας δικτύου.

        Είναι γεγονός πως η εύκολη λύση είναι να ποτίσει κανείς με το νερό της βρύσης. Γνωρίζετε όμως πως το νερό του δικτύου περιέχει πολλές βλαβερές ουσίες που σε βάθος χρόνου συσσωρεύονται στο χώμα και δημιουργούν προβλήματα; Πόσο μάλλον όταν το χώμα αυτό είναι το χώμα μιας γλάστρας. Εκεί το πρόβλημα εμφανίζεται πιο γρήγορα και είναι πιο έντονο. Το νερό της βρύσης μας περιέχει χλώριο. Αυτό το γνωρίζουν όλοι. Το νερό χλωριώνεται για να σκοτωθούν οι παθογόνοι μικροοργανισμοί που μπορεί να κρύβονται σε αυτό, έτσι ώστε να φτάσει καθαρό στο ποτήρι μας. Αυτό που κάνει όμως το χλώριο στο χώμα ενός κλειστού περιβάλλοντος, όπως αυτό της γλάστρας είναι να σκοτώνει ωφέλιμα βακτήρια που προωθούν τη μακροζωία ενός φυτικού οργανισμού. Και σε συνδυασμό με την αυξημένη ολική σκληρότητα του νερού, δημιουργείται μία ωρολογιακή βόμβα μέσα στο χώμα. Η συσσώρευση χλωρίου και αλάτων γύρω από τις ρίζες τις 'καίει' και τις δηλητηριάζει καθώς εμποδίζουν τη μεταφορά οξυγόνου προς αυτές και δεν τους επιτρέπει να αναπνεύσουν. Άλλα φυτά αντέχουν περισσότερο, άλλα λιγότερο. Ένα είναι σίγουρο. Όλα τους υποφέρουν. Παράλληλα, η παρουσία άλλων βαρέων μετάλλων στο νερό του δικτύου, όπως ο μόλυβδος και ο ψευδάργυρος επιδεινώνει περαιτέρω την κατάσταση και καθιστά το νερό της βρύσης προϊόν προς αποφυγή, όχι μόνο για τα φυτά αλλά και για τον άνθρωπο. 

    Φυτά ευαίσθητα στο νερό του δικτύου 

        Υπάρχουν αρκετά φυτά που είναι ευαίσθητα στο νερό της βρύσης. Πολλά από αυτά τα έχει πολύς κόσμος στο σπίτι του και δεν γνωρίζει πως να τα ποτίσει σωστά. Μερικά από αυτά είναι τα οξύφυλλα (γαρδένια, ορτανσία, αζαλέα, καμέλια, ροδόδεντρο), αλλά και αρκετά φυτά εσωτερικού χώρου όπως τα φοινικοειδή κέντια, αρέκα και χαμαιδωρέα, όλα τα είδη καλαθέας, η μονστέρα, η παχίρα, ο φίκος lyrata και φυσικά οι ορχιδέες. Η λίστα δεν έχει τελειωμό! Τα εν λόγω φυτά αγαπούν το καθαρό νερό. Είναι ευαίσθητα στα χημικά του νερού και ιδιαίτερα στο χλώριο. Παράλληλα, όλα τους αγαπούν το ελαφρώς όξινο νερό, μιας και με αυτό ποτίζονται ελεύθερα στη φύση. Αυτό είναι άλλο ένα στοιχείο στο οποίο υπολείπεται το νερό που βγαίνει από τη βρύση. Το ph του είναι αλκαλικό, πολύ πάνω από το 7 που είναι η ουδέτερη τιμή. Ζώντας σε ένα αλκαλικό περιβάλλον τα προαναφερθέντα φυτά σε βάθος χρόνου εμφανίζουν προβλήματα καθώς δε μπορούν να τραφούν σωστά και να απορροφήσουν θρεπτικά συστατικά. 

    Πλεονεκτήματα του βρόχινου νερού

        Από που να ξεκινήσει κανείς! Από τα προφανή: το νερό της βροχής δεν περιέχει βαρέα μέταλλα. Περιέχει πολλαπλάσιες ποσότητες οξυγόνου σε σύγκριση με το νερό της πόλης, για αυτό και τα φυτά προσλαμβάνουν πολύ μεγαλύτερη ποσότητα αυτού του βασικού στοιχείου. Αυτός είναι και ο βασικός λόγος που έχουμε ραγδαία ανάπτυξη των φυτών στη φύση έπειτα από αλλεπάλληλες βροχοπτώσεις. Παράλληλα, το βρόχινο νερό, καθώς πέφτει από τον ουρανό, παγιδεύει άζωτο που βρίσκεται στην ατμόσφαιρα και φτάνει στο έδαφος επιπλέον εμπλουτισμένο. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι αποτελεί ένα ήπιο και πάνω από όλα φυσικό αζωτούχο λίπασμα, κάτι που τα φυτά εκτιμούν. Επιπλέον, το βρόχινο νερό μπορείτε κάλλιστα να το ψεκάζετε στο φύλλωμα των φυτών με μία ψεκαστήρα, για να δροσίσετε τα φύλλα σε περιόδους υψηλών θερμοκρασιών και όχι μόνο, χωρίς να μένουν σημάδια από άλατα, όπως συμβαίνει με το νερό του δικτύου.  Τέλος, το ph του βρόχινου νερού είναι συνήθως ουδέτερο ή ελαφρώς όξινο. Αυτό δημιουργεί ένα περιβάλλον όπου οι ρίζες των φυτών αναπνέουν καλύτερα ενώ διευκολύνεται και η πρόσληψη θρεπτικών συστατικών από το χώμα. 

    Συλλογή βρόχινου νερού 

        Το βρόχινο νερό συλλέγεται κυρίως το χειμώνα οπότε και η βροχόπτωση είναι μεγάλη. Για οικιακή χρήση θα πρότεινα να χρησιμοποιείτε λεκάνες, ποτιστήρια ή δοχεία που έχουν φαρδιά επιφάνεια για να μπορούν να μαζεύουν όσο περισσότερο νερό γίνεται. Μία δημοφιλής πρακτική, την οποία και ακολουθώ, είναι να τοποθετούμε το δοχείο συλλογής που διαθέτουμε κάτω από κάποια υδρορροή στο σπίτι μας . Αυτό μπορεί να είναι είτε κάτω από κάποιο λούκι του σπιτιού είτε μέχρι και στην άκρη μιας τέντας όπου διατρέχει το νερό. Ο κάθε χώρος προσφέρει και διαφορετικές δυνατότητες. Προσοχή όμως! Σιγουρευτείτε πως το νερό που συλλέγετε δεν ξεπλένει επιφάνειες φτιαγμένες από επιβλαβείς ουσίες όπως πλαστικό χρώμα ή σκουριασμένα μέταλλα, διότι αυτές θα περάσουν μέσα στο νερό που μαζεύετε και θα αλλοιωθεί η ποιότητά του. Η αποθήκευση του μπορεί να γίνει σε πλαστικά βαρέλια (π.χ. λαδιού) αρκεί να διαθέτουν μία κάνουλα ή ακόμη και σε μπουκάλια νερού, εάν μιλάμε για μικρότερες ποσότητες. Προσωπικά, έχω δει ότι ένα πλαστικό βαρέλι 40-50 λίτρων καλύπτει τις ανάγκες αποθήκευσης βρόχινου νερού που προορίζεται για 10 φυτά εσωτερικού χώρου για περίπου 6 μήνες. 

Επίσης, να σημειώσω πως εάν το δοχείο αποθήκευσης νερού φυλάσσεται μακριά από τον ήλιο και είναι σφραγισμένο καλά ώστε να μην είναι προσβάσιμο σε έντομα και τρωκτικά τότε μπορεί να διατηρηθεί για τουλάχιστον 6-8 μήνες. Επίσης, είναι σύνηθες φαινόμενο στη χώρα μας να βρέχει αφρικανική σκόνη. Σε αυτή την περίπτωση το νερό που συλλέξαμε είναι θολό. Καλύτερα να αποφεύγεται η συλλογή τέτοιου νερού καθώς μπορεί να περιέχει και άλλες βλαβερές ουσίες που έχουν μεταφερθεί μαζί με τη σκόνη, όπως διάφορα αλλεργιογόνα. 

    Σημειώσεις

            Σε βιομηχανικές περιοχές που πλήττονται από τη ρύπανση, συχνά εμφανίζεται το φαινόμενο της όξινης βροχής. Γενικά, αποφεύγουμε να συλλέγουμε βρόχινο νερό από περιοχές με έντονη βιομηχανική δραστηριότητα καθώς η ατμοσφαιρική ρύπανση είναι έκδηλη και στο νερό που πέφτει μέσω της βροχής. Τέλος, να πούμε πως το βρόχινο νερό, όσο καθαρό και να ναι, δε συνίσταται η απευθείας κατανάλωσή του από τον άνθρωπο, προτού προχωρήσουμε σε κάποιο φιλτράρισμά ή βρασμό, έτσι ώστε να απολυμανθεί. 

        Συμπέρασμα: Εμπιστευτείτε αυτό το δώρο της φύσης και δοκιμάστε το με τα δικά σας φυτά, ενώ παράλληλα συμβάλετε στην εξοικονόμηση αυτού του πολύτιμου αγαθού!

Λεβάντα: Φύτευση, Νερό, Φροντίδα

 

    Μιας και σε προηγούμενο άρθρο ταυτοποιήσαμε τα 5 συχνότερα είδη λεβάντας που συναντάμε στα ελληνικά φυτώρια, ήρθε η ώρα να μιλήσουμε για τη φύτευση, τη φροντίδα και το πότισμα αυτού του αξιοθαύμαστου αρωματικού φυτού! 

            Ο καθένας μπορεί να διατηρήσει ένα φυτό λεβάντας στο χώρο του κι ας μη διαθέτει κάποιο παρτέρι. Το ιδανικό φυσικά είναι το φυτό να φυτευτεί στο έδαφος, όπου θα μπορέσει να αναπτύξει το ριζικό του σύστημα με φυσιολογικό τρόπο και θα αναδείξει όλη του τη χάρη γενικότερα. Παρόλα αυτά, σε αυτό το άρθρο θα επικεντρωθούμε στη φύτευση λεβάντας στη γλάστρα. Αυτή η επιλογή μας δίνει τη δυνατότητα να χαρούμε το άρωμα και το υπέροχο μωβ χρώμα αυτού του μεσογειακού φυτού κι ας μη διαθέτουμε χώρο στο έδαφος. Πάμε λοιπόν να ξεκινήσουμε.

Εποχή φύτευσης

            Αν και η λεβάντα είναι πλήρως προσαρμοσμένη στο ελληνικό κλίμα και η φύτευσή της είναι δυνατή καθ’ όλη τη διάρκεια της χρονιάς, υπάρχει ένας γενικός κανόνας κατά τον οποίο η φύτευση γίνεται το φθινόπωρο, οπότε και οι θερμοκρασίες δεν παρουσιάζουν ακραίες τιμές και το ίδιο το φυτό μπαίνει σε περίοδο ξεκούρασης έτσι ώστε να μαζέψει δυνάμεις για την επόμενη χρονιά. Φυσικά, η λεβάντα μπορεί να φυτευτεί και αρχές άνοιξης αφού ο καιρός σταθεροποιηθεί και εκλείψουν οι όποιοι παγετοί στην περιοχή μας. Γενικά, αποφεύγουμε τη φύτευση κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού ή του χειμώνα, καθώς τότε οι μέσες τιμές θερμοκρασίας κυμαίνονται στα ετήσια άκρα τους. Οι ακραίες θερμοκρασίες που επικρατούν αυτές τις περιόδους δε θα επιφέρουν απαραίτητα αποτυχία στην εγκαθίδρυση του φυτού μας, αλλά μειώνουν αρκετά την πιθανότητα επιτυχίας μας με το φυτό. Γενικά, η λεβάντα είναι ένα πολύ ανθεκτικό φυτό, τόσο στο κρύο όσο και στη ζέστη μιας και κατάγεται από τη Μεσόγειο. Όμως ο παγετός και ο έντονος ήλιος του καύσωνα είναι στοιχεία που μπορούν να τη βλάψουν σε ανεπανόρθωτο βαθμό. Για αυτό λοιπόν επιλέγουμε μία εποχή όπου η θερμοκρασία είναι ήπια και δε σημειώνει ακραίες εξάρσεις.

Σημείο φύτευσης

            Η λεβάντα, όπως και όλα τα αρωματικά φυτά αγαπά τις ηλιόλουστες θέσεις και το άμεσο ηλιακό φως. Απαιτεί αρκετές ώρες άμεσου ηλιακού φωτός για να έχει πλούσια ανθοφορία. Ωστόσο, καταφέρνει να επιβιώνει και σε ημισκιερές θέσεις που δέχονται λιγότερο φως, όχι όμως και σε εντελώς σκιαζόμενες. Προσοχή όμως. Όταν φυτεύουμε νεαρά φυτά λεβάντας σε γλάστρα, αποφεύγουμε να την τοποθετούμε σε μέρη όπου την καίει ο μεσημεριανός ήλιος του καλοκαιριού. Το φυτό όντας νεαρό σε ηλικία, δεν έχει προλάβει να αναπτύξει ρίζα και να εγκατασταθεί στο δοχείο που το φυτέψαμε. Δε μπορεί λοιπόν να τραβήξει το νερό που χρειάζεται και εάν εκτίθεται στο μεσημεριανό ήλιο για ώρα, τότε κινδυνεύουμε να το χάσουμε. Ούτε επίσης είναι συνετό να το ποτίζουμε περισσότερο για να ισορροπήσουμε αυτή την έντονη έκθεση στον ήλιο, καθώς εμφανίζονται σαπίσματα στη ρίζα του. Για αυτό κατά την αρχική τοποθέτησή της στη γλάστρα και όσο το φυτό μας προσαρμόζεται, επιλέγουμε κυρίως ανατολικό ή νότιο προσανατολισμό, αποφεύγοντας τον καυτό ήλιο του καλοκαιριού. Αφού εγκατασταθεί το φυτό (μετά από 2 μήνες τουλάχιστον) μπορούμε να μετακινήσουμε τη γλάστρα μας σε σημείο που δέχεται περισσότερο ήλιο. Βέβαια αυτό το πρόβλημα δεν υφίσταται σε τόσο μεγάλο βαθμό, όταν η λεβάντα φυτεύεται στο έδαφος.

 

Χώμα φύτευσης και πότισμα

            Για τη φύτευση της λεβάντας σε γλάστρα επιλέγουμε δοχεία με τουλάχιστον 30 cm βάθος έτσι ώστε να δώσει στο φυτό τη δυνατότητα να αναπτύξει το ριζικό του σύστημα. Η λεβάντα αγαπάει τα βραχώδη εδάφη που στραγγίζουν πολύ καλά και δε συγκρατούν νερό. Ευδοκιμεί εξαίσια σε φτωχά σε θρεπτικά χώματα. Για αυτό λοιπόν, κατά τη φύτευση επιλέγουμε χώμα χωρίς πολύ τύρφη ή οργανική ουσία, έτσι ώστε να στεγνώνει γρήγορα. Για να ενισχύσουμε αυτή την ιδιότητα του χώματος, μπορούμε να αναμείξουμε σε αυτό μικρές πέτρες ή ποταμίσια άμμο, υλικά που μπορούμε να προμηθευτούμε από τα οργανωμένα φυτώρια. Όπως καταλαβαίνουμε η σωστή αποστράγγιση του χώματος είναι ζωτικής σημασίας για το φυτό. Ως καλλιέργεια θεωρείται ξηρική, χωρίς ιδιαίτερες απαιτήσεις σε νερό μετά το 2^ο χρόνο. Όσο το φυτό είναι νεαρό και κατά τα πρώτα 2 χρόνια στη γλάστρα καλό είναι να του δίνουμε λίγο παραπάνω νεράκι το καλοκαίρι, αφού πρώτα χρησιμοποιήσουμε υγρασιόμετρο και πάρουμε μία ένδειξη γύρω στο 3/10 (περισσότερα για τη χρήση του υγρασιόμετρου σε προηγούμενο άρθρο). Γενικά, αφήνουμε το χώμα να στεγνώνει καλά ανάμεσα στα ποτίσματα, ενώ το χειμώνα αν η γλάστρα είναι εκτεθειμένη στη βροχή, δεν ποτίζουμε καθόλου. Αν προστατεύεται από τη βροχή, τότε κάνουμε ένα πότισμα μία φορά το μήνα για συντήρηση.

 

Συμβουλές φύτευσης

            Η λεβάντα ταιριάζει απόλυτα σε γλάστρα μαζί με την ελιά! Είναι και οι δύο ξηρικά φυτά και έχουν ίδιες σχεδόν απαιτήσεις τόσο σε νερό όσο και σε φως. Τέλος, αν και δεν είναι απαραίτητο είναι αρκετά καλό να προτιμήσουμε κάποιο υλικό εδαφοκάλυψης μετά τη φύτευση, με το αγαπημένο της λεβάντας να είναι η πέτρα! Καλύπτουμε την επιφάνεια της γλάστρας με πέτρες μεσαίου μεγέθους. Αυτό μονώνει το φυτό τόσο από το κρύο όσο και από τη ζέστη και προστατεύει της επιφανειακές της ρίζες, γεγονός πολύ σημαντικό ιδιαίτερα κατά τον πρώτο καιρό μετά τη φύτευση! Το όλο σύνολο, ελιά – λεβάντα – πέτρα, δημιουργεί μία μεσογειακή εικόνα ακαταμάχητης ομορφιάς. Δοκιμάστε το!

 

Τέλος, να πούμε ότι αρκετές φορές παρατηρείται ξήρανση χαμηλά στο φυτό (ενώ το υπόλοιπο στην κορυφή παραμένει πράσινο και ζωντανό) για τις λεβάντες που είναι στη γλάστρα. Δεν ανησυχούμε. Προχωράμε σε ένα κλάδεμα περίπου 2/5 του φυτού, ποτίζουμε ελαφρά και τοποθετούμε σε ηλιόλουστη θέση. Το φυτό επιστρέφει θριαμβευτικά! Παράλληλα μπορούμε να προχωρήσουμε σε ελαφριά λίπανση με μπλε κοκκώδες λίπασμα αργής αποδεύσμευσης αν και δεν είναι αναγκαίο! Τελευταία συμβουλή: αφήστε τη λεβάντα στην ησυχία της και μην της δείχνετε υπερβολική αγάπη με επιπλέον ποτίσματα και λιπάσματα! Ξεχάστε την και θα σας θυμηθεί εκείνη όταν νιώσει έτοιμη!  Περιμένω τις εντυπώσεις σας από τη λεβάντα!

Είναι το φως που έχω αρκετό για τα φυτά μου;

         

Όταν ξεκινούσα το όμορφο ταξίδι μου με την κηπουρική, υπήρξαν αρκετές φορές που κάποιο φυτάκι που διατηρούσα στο εσωτερικό του σπιτιού μου έδειχνε πως δεν περνάει καλά. Σχεδόν πάντα και με αυτόματο τρόπο, το μυαλό μου πήγαινε στην έλλειψη νερού ή λιπάσματος με αποτέλεσμα, προς μεγάλη μου απογοήτευση, το φυτό μου να μην τα καταφέρνει. Μου πήρε αρκετό καιρό να συνειδητοποιήσω πόσο σημαντικός παράγοντας είναι το φως. Είναι μία παράμετρος που είτε αγνοούμε είτε δεν έχουμε κατανοήσει σε επαρκή βαθμό. Μετά από πολλά χρόνια νιώθω έτοιμος να καταθέσω τα δικά μου συμπεράσματα επάνω στο θέμα ‘φως και φυτά εσωτερικού χώρου’. Αρκετοί φίλοι με ρωτάνε ‘πήρα το τάδε φυτό – πού το βάζω μέσα στο χώρο μου?’. Η απάντηση σε αυτό το ερώτημα εξαρτάται από το είδος του φυτού.

Ξεκινάμε από αυτό. Δεν έχουν όλα τα φυτά εσωτερικού χώρου τις ίδιες απαιτήσεις σε φώς. Υπάρχουν φυτά που το λατρεύουν, ενώ κάποια άλλα προτιμούν πιο σκιαζόμενες θέσεις. Ένα είναι σίγουρο όμως. ΚΑΝΕΝΑ φυτό που ζει μέσα στο εσωτερικού ενός σπιτιού δε μπορεί να επιβιώσει σε συνθήκες απόλυτου σκοταδιού. Ούτε καν αυτά που χαρακτηρίζονται ως low-light φυτά, όπως οι Σανσιβιέριες και οι Ζάμιες. Πάμε να μιλήσουμε τώρα για έναν πολύ σημαντικό παράγοντα που επηρεάζει τη βιωσιμότητα του κάθε φύτου μέσα στο σπίτι μας.

 

Ο Προσανατολισμός του Σπιτιού μας

            Αυτό λοιπόν είναι ίσως το πιο σημαντικό στοιχείο που πρέπει να λάβουμε υπόψιν πριν καν προχωρήσουμε στην αγορά ενός νέου φυτού. Έχει το σπίτι μας τον κατάλληλο προσανατολισμό έτσι ώστε το εσωτερικό του να δέχεται επαρκή ποσότητα ηλιακού φωτός; Αυτό είναι αρκετά εύκολο να το παρατηρήσουμε και να βασιστούμε σε ορισμένους σταθερούς κανόνες. Κατ’αρχήν, ένα παράθυρο με νότιο προσανατολισμό θεωρείται το πιο φωτεινό, καθώς δέχεται φως σχεδόν καθ’ όλη τη διάρκεια της μέρας. Εν αντιθέσει, ένα βορινό παράθυρο δέχεται το λιγότερο φως και αυτό με έμμεσο τρόπο. Συνεπώς, αμέσως αμέσως συμπεραίνουμε πως ένα νότιο παράθυρο υπερτερεί ως θέση φύτευσης έναντι ενός βορινού. Σωστά. Ωστόσο, υπάρχουν και άλλες περιπτώσεις. Ένα ανατολικό παράθυρο δέχεται φως μόνο τις πρωινές ώρες, ενώ ένα παράθυρο με δυτικό προσανατολισμό λαμβάνει φως κυριώς τις απογευματινές ώρες. Κατά κανόνα, ο ιδανικός ήλιος είναι ο πρωινός, οπότε και το φως του είναι πιο ήπιο και δεν καίει. Ο μεσημεριανός ήλιος από την άλλη θα πρέπει να αποφεύγεται, κυρίως το καλοκαίρι, είτε αλλάζοντας θέση το φυτό μας, είτε φιλτράροντας το φως του με κάποια κουρτίνα ή σκίαστρο, καθώς μπορεί να δημιουργήσει εγκαύματα στα φύλλα των περισσότερων φυτών. Ιδανικά, ένα ανατολικό ή νοτιοδυτικό παράθυρο εκμεταλλεύεται καλύτερα το ηλιακό φως, όσον αφορά τη χρήση του από τα φυτά μας. Επίσης, δε σημαίνει ότι ένα σπίτι με βορινά παράθυρα είναι αδύνατο να φιλοξενήσει τους πράσινους φίλους μας. Πολύ απλά, γνωρίζοντας εξ’ αρχής το φως που δέχεται ο χώρος μας, μπορούμε να αποφασίσουμε ποια φυτά ταιριάζουν σε αυτόν.

 

Κατηγορίες Ηλιακού Φωτός στο Σπίτι μας

            Εν συνεχεία, αφού μπορέσαμε να αναγνωρίσουμε τον προσανατολισμό του χώρου μας και να υπολογίσουμε πόσες ώρες ήλιου δέχεται, ήρθε η ώρα να χωρίσουμε σε κατηγορίες το φως που δέχεται ένα φυτό, ανάλογα με τη θέση του στο χώρο. Η παρακάτω φωτογραφία είναι ενδεικτική.

            Η θέση Νο.1 που βρίσκεται συνήθως ακριβώς μπροστά στο παράθυρό μας περιγράφει το ‘άμεσο’ ηλιακό φως, το οποίο ανάλογα με τον προσανατολισμό του παραθύρου μπορεί να είναι πολύ ευεργετικό για ένα φυτό που αντέχει να το ακουμπάνε οι ακτίνες του ηλίου, αλλά βλαβερό για ένα φυτό που δεν του αρέσει να κοιτάει τον ήλιο στα μάτια.

            Τα εν λόγω φυτά θα αρέσκονται περισσότερο στη θέση Νο.2 της φωτογραφίας, όπου θα απολαμβάνουν αυτό που λέμε ‘έμμεσο’ ηλιακό φως, ζώντας σε έναν φωτεινό χώρο, χωρίς όμως οι ακτίνες του ήλιου να ακουμπάνε τα φύλλα του. Αυτή η θέση του (Νο.2) είναι και η θέση που προτιμά η συντριπτική πλειοψηφία των φυτών εσωτερικού χώρου. Είναι η μέση κατάσταση. Είναι η θέση που επιτρέπει σε έναν άνθρωπο να διαβάσει ξεκούραστα ένα βιβλίο κατά τη διάρκεια της ημέρας, χωρίς να χρησιμοποιεί κάποιο βοηθητικό φωτισμό. Κι αφού είναι ξεκούραστο για εμάς τους ανθρώπους, είναι και για τα φυτά μας!

            Τέλος, η θέση Νο.3 στη φωτογραφία περιγράφει το ‘χαμηλό’ φωτισμό. Είναι μία θέση που απέχει από το κοντινότερο παράθυρο πάνω από 2-3 μέτρα και βρίσκεται σε σκιερό σημείο εντός του χώρου μας, αλλά όχι απολύτως σκοτεινό. Σε αυτή τη θέση ταιριάζουν φυτά που στη φύση ζουν κάτω από τα φυλλώματα των ψηλότερων δέντρων του δάσους και δε δέχονται απευθείας ηλιακό φως. Τρανό παράδειγμα το ανθούριο με τα όμορφα άνθη του!  

            Συνοψίζοντας, πριν φέρουμε το επόμενο φυτό σπίτι μας είναι ιδανικό να κάνουμε πρώτα μια γρήγορη έρευνα στο διαδίκτυο αναφορικά με τις απαιτήσεις του σε φως. Κατόπιν, υπολογίζουμε εάν ο χώρος μας πληροί τις προϋποθέσεις, λαμβάνοντας υπόψιν τον προσανατολισμό του κοντινότερου παραθύρου. Τέλος, να σημειώσω πως η ποσότητα φωτός που δέχεται ένα φυτό δημιουργεί γύρω του ένα μικροκλίμα που επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό και τη συχνότητα ποτίσματος. Χοντρικά, όσο πιο πολύ φως έχουμε, τόσο μεγαλύτερες ανάγκες σε νερό. Περισσότερα για αυτό σε μελλοντικό άρθρο!

Λεμονιά σε γλάστρα. Γίνεται;

        Και η απάντηση είναι ΝΑΙ! Μιας και ο σύγχρονος τρόπος ζωής δεν επιτρέπει στους περισσότερους από εμάς να φυτεύουμε κάτι πέρα από γλάστρες, υπάρχει μία πολύ αποτελεσματική λύση για να απολαμβάνουμε μυρωδάτα και ζουμερά λεμόνια, που έχουμε καλλιεργήσει με τα χεράκια μας! Σε αυτό το άρθρο, θα ήθελα να σας αφηγηθώ τη δικιά μου αγάπη για τη λεμονιά και το πως κατάφερα να την διατηρώ στο χώρο μου παρόλο που δεν έχω χώρο να φυτέψω σε κάποιο παρτέρι! Η όλη ιστορία ξεκίνησε πριν από δύο χρόνια οπότε και η λεμονιά που διατηρούσαμε στο χώμα της αυλής, μας άφησε χρόνους έπειτα από την επέλαση ενός δυνατού χιονιά. Έπειτα από την εκρίζωσή της και μιας και η φύτευση άλλης λεμονιάς στο ίδιο χώμα ήταν απαγορευτική (αποφεύγουμε να φυτεύουμε νέο εσπεριδοειδές εκεί που υπήρχε άλλο προηγουμένως, κυρίως λόγω νηματωδών στο έδαφος), αποφάσισα να επιλέξω μία γλάστρα. Τόσο μεγάλη είναι η αγάπη μου για αυτό το δέντρο, που δε με ένοιαζε να δω καρπούς - έστω να απολαμβάνω το υπέροχο άρωμα των λουλουδιών της! Αυτό μου αρκούσε!

        Το θέμα τώρα ήταν να λύσω δύο βασικά προβλήματα του όλου project! Ποια ποικιλία να διαλέξω, αλλά και ποιο μέγεθος γλάστρας θα ήταν το ιδανικό. Όσον αφορά στο πρώτο ερώτημα, γνώριζα πως υπάρχουν ποικιλίες λεμονιάς που είναι ιδανικές για φύτευση σε δοχεία, με κοντή ανάπτυξη και ρηχό ριζικό σύστημα. Εγώ όμως πήγα κόντρα στη θεωρία και επέλεξα μία κανονική ποικιλία που στο χώμα φτάνει αρκετά μέτρα σε ύψος. Συγκεκριμένα, το νεαρό δεντρύλλιο που επέλεξα ήταν της πολύφορης ποικιλίας Αδαμοπούλου (πολύφορη = βγάζει λεμόνια όλο το χρόνο). Ένα δεντράκι μόλις 1,5 ετών. Αυτό σήμαινε πως θα έπαιρνε αρκετό καιρό να δω λεμόνια. Δε με ένοιαζε όμως αυτό! 

 Η μικρή λεμονιά μετά τη φύτευση

        Το δεύτερο ερώτημα αφορούσε στο μέγεθος της γλάστρας. Προσοχή! Σε πρώτο επίπεδο δεν είχα τους καρπούς κατά νου, αλλά να μπορώ να διατηρώ ένα δέντρο του είδους αυτού για καλλωπιστικούς λόγους. Οι ρίζες μιας λεμονιάς σε πλήρη ανάπτυξη φτάνουν κατά μέσο όρο τα 2 μέτρα σε βάθος. Δεν έχει δηλαδή πολύ βαθιές ρίζες. Άρα με αυτό κατά νου γνώριζα ότι από το δεντράκι αυτό δε θα δω μεγάλη ποσότητα σε καρπούς, καθώς μέσα σε μία γλάστρα δε θα έχει την ανάπτυξη που χρειάζεται. Για να μην πλατειάζω, επέλεξα μία πλαστική γλάστρα διαμέτρου 55cm και ύψους 50cm. Στον πάτο της γλάστρας τοποθέτησα 10-15cm πέτρες ελαφρόπετρας για να στραγγίζει το νερό πιο εύκολα. Πάνω από τις πετρούλες τοποθέτησα μία στρώση γεωύφασμα για να μην περνάει το χώμα μέσα στην  ελαφρόπετρα  (αυτό το βήμα δεν ήταν απαραίτητο) και έπειτα φύτεψα. Παρακάτω παραθέτω εικόνες από τα υλικά που ανέφερα, τα οποία τυχαίνει να είναι πολύ φτηνά και διαθέσιμα σε όλα τα οργανωμένα φυτώρια.

          Ελαφρόπετρα

Γεωύφασμα εδαφοκάλυψης

        Το επόμενο βήμα ήταν η επιλογή του χώματος. Για αυτό επέλεξα ένα συνδυασμό από 50% φυτόχωμα γενικής χρήσης, 30% κομπόστ (οργανική ουσία πλούσια σε θρεπτικά συστατικά) και 20% περλίτη. Ο περλίτης είναι ένα εδαφοβελτιωτικό που επιτρέπει στο χώμα να κατακρατά όσο νερό χρειάζεται, αλλά να αποστραγγίζει το περίσσιο, αποφεύγοντας έτσι το σάπισμα της ρίζας. Υπάρχουν βέβαια και έτοιμα φυτοχώματα που περιέχουν περλίτη και δε χρειάζεται να προμηθευτείς ξεχωριστά. Εγώ όμως επέλεξα για ακόμη μια φορά τον πιο DIY δρόμο. ΚΑΙ ο περλίτης πωλείται στα περισσότερα φυτώρια.

 Περλίτης στο χώμα 

        Αφού λοιπόν ανακάτεψα τα τρία αυτά συστατικά καλά και έγιναν ένα, προχώρησα στη φύτευση της λεμονιάς. Σε αυτό το σημείο θέλει προσοχή! Αφού έβγαλα το μικρό δέντρο από το γλαστράκι στο οποίο ήρθε φυτεμένο από το φυτώριο, το φύτεψα με τέτοιο τρόπο ώστε η επιφάνεια της 'μπάλας' του φυτού να βρίσκεται στο ίδιο ύψος και μετά τη φύτευση! Με λίγα λόγια πρόσεξα να μη φυτέψω τη λεμονιά μου πολύ βαθιά μέσα στο χώμα. Αν συνέβαινε κάτι τέτοιο, τότε το δέντρο θα σάπιζε μετά από 1-2 μήνες. Προσοχή λοιπόν με το ύψος φύτευσης! Τέλος, προαιρετικά επέλεξα στην επιφάνεια του χώματος να τοποθετήσω 2 εκατοστά φλοιό πεύκου σαν εδαφοκάλυψη. Έτσι, κατά τους χειμερινούς μήνες προστατεύονται οι επιφανειακές ρίζες από το κρύο, ενώ το καλοκαίρι με τις υψηλές θερμοκρασίες το χώμα κρατάει περισσότερο νερό. 

        Τώρα ίσως να αναρωτιέστε εάν 2 χρόνια μετά η λεμονιά ζει! Οι ρίζες της δεν ασφυκτιούν μέσα σε τόσο μικρή γλάστρα; Η απάντηση είναι η παρακάτω..

 

        

        Όπως φαίνεται και στην εικόνα, αποφάσισα να επιθεωρήσω τις ρίζες του φυτού. Το ριζικό σύστημα είχε γεμίσει σχεδόν όλο τον όγκο της γλάστρας! Άρα η θεωρία λέει ότι πρέπει να μπει σε μεγαλύτερη γλάστρα......αυτό που έκανα εγώ όμως ήταν να αφαιρέσω περίπου το 10-20% του κάτω μέρους της ρίζας, κατόπιν να συμπληρώσω φρέσκο χώμα και να ξανά τοποθετήσω το δέντρο στην ΙΔΙΑ γλάστρα! Και σε συνδυασμό με ένα κλάδεμα του δέντρου (για να μην ξεφύγει το δέντρο σε ύψος), η λεμονίτσα θα μπορέσει να παραμείνει στο ίδιο δοχείο για άλλα 2 χρόνια. Η διαδικασία αυτή έγινε το περασμένο φθινόπωρο και τώρα Απρίλη μήνα, το δέντρο έχει αυτή την ανάπτυξη, όντας γεμάτο μπουμπούκια και καινούρια φύλλα.  

        Να πω σε αυτό το σημείο πως η λεμονιά διατηρείται σε χαμηλό ύψος, τόσο με το κλάδεμα όσο και με την αφαίρεση μέρους της ρίζας ανά 2 χρόνια. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι στόχος είναι σε βάθος χρόνου το δέντρο να έχει μία εμφάνιση τύπου bonsai, με συμπαγές σχήμα φυλλώματος και χοντρά κλαδιά. Κάποια στιγμή θα έρθει ή ώρα για μεταφύτευση στο επόμενο μέγεθος γλάστρας, καθώς θα έχει μείνει μόνο ρίζα, αλλά με την τεχνική του κλαδέματος και της αφαίρεσης της ρίζας αυτό γίνεται πολύ πιο αραιά. Αυτή λοιπόν ήταν η εμπειρία μου με τη λεμονιά σε γλάστρα. Παρόμοια τεχνική μπορεί να εφαρμοστεί και με άλλα εσπεριδοειδή στη γλάστρα, όπως την πορτοκαλιά, τη μανταρινιά και το κουμ κουάτ. 

Σημείωση 1: Η λεμονιά στη γλάστρα χρειάζεται βιολογικό λίπασμα πλούσιο σε κάλιο 2 φορές το χρόνο (αρχές άνοιξης και τέλη καλοκαιριού, μετά τις μεγάλες ζέστες) για να συντηρήσει το πλούσιο, πράσινο φύλλωμά της). Επίσης, στην ίδια συχνότητα λιπαίνουμε με υδατοδιαλυτό σίδηρο και μαγνήσιο για να αποφύγουμε τυχόν τροφοπενίες (τα νεύρα των φύλλων γίνονται κίτρινα και το φύλλωμα αρχίζει και κιτρινίζει). Γενικά, το κάλιο, ο σίδηρος και το μαγνήσιο είναι πολύ σημαντικά για τη λεμονιά στη γλάστρα και όχι μόνο!)

Σημείωση 2: Η λεμονιά σε γλάστρα να τοποθετείται σε σημείο το οποίο είναι προφυλαγμένο από τον αέρα, αλλά και το μεσημεριανό ήλιο του καλοκαιριού, καθώς και οι δύο αυτοί παράγοντες μπορεί να προκαλέσουν έντονη φυλλόπτωση, από την οποία ναι μεν το φυτό συνέρχεται την άνοιξη, καταπονείται δε σε μεγάλο βαθμό.

Σημείωση 3: Μιας και το project 'λεμονιά σε γλάστρα' είναι συνεχές, επιφυλάσσομαι για περαιτέρω αναφορά στο μέλλον! 

ΤΟΛΜΗΣΤΕ ΤΟ! 

 

    

 

'Εφερε Λεβάντα το φυτώριο. Ποια να διαλέξω;

                Ωω λεβάντα εσύ! Με τα όμορφα μωβ λουλούδια σου και το γλυκό άρωμά σου! Μυρίζεις καλοκαίρι, φύση και καθαριότητα. Πως και πως περιμένω να έρθεις στο φυτώριο της γειτονιάς! Πριν όμως σε πάρω στα χέρια μου, θα ήθελα να μάθω περισσότερα για σένα! Βλέπεις θέλω να σε καμαρώνω πολλά χρόνια! Αν και και εσείς ακούτε τα παραπάνω λόγια στο μυαλό σας, πιάστε θέση και συνεχίστε να διαβάζετε! 

                Ο περισσότερος κόσμος με το που ακούει λεβάντα, του έρχονται στο μυαλό εικόνες από απέραντα, μωβ λιβάδια λεβάντας σαν τα πολυδιαφημισμένα χωράφια στην Προβηγκία της Γαλλίας. Ίσως αγοράζοντας ένα φυτάκι, να έρθουμε λίγο πιο κοντά σε αυτή την εικόνα, που εμπνέει ξεγνοιασιά, χαλάρωση και κομψότητα. Σε αυτό το άρθρο δε θα ασχοληθώ με την καταγωγή της λεβάντας, τη φύτευση ή τις ανάγκες της σε νερό. Το ίντερνετ είναι γεμάτο τέτοια άρθρα, γραμμένα από ανθρώπους που γνωρίζουν πιο πολλά από μένα, έναν ερασιτέχνη κηπουρό! Αυτό με το οποίο θα ήθελα να ασχοληθώ είναι τα είδη λεβάντας που κυκλοφορούν στα ελληνικά φυτώρια. Να παρουσιάσω τις βοτανικές ονομασίες τους σε περίπτωση που κάποιος θέλει να ερευνήσει περισσότερο σε ξενόγλωσσα sites, αλλά και να μιλήσω για τις  βασικές διαφορές τους στην όψη και το άρωμα. Όλη αυτή η προσπάθεια ξεκινάει από την αδυναμία της συντριπτικής πλειοψηφίας των ιδιοκτητών φυτωρίων να σου παρέχουν αυτές τις πληροφορίες, γεγονός που θεωρώ αρκετά απογοητευτικό. Δείχνει έλλειψη πάθους για την κηπουρική. Πολλοί βέβαια είναι απλά έμποροι λουλουδιών. Στο θέμα μας όμως! Πάμε να δούμε τα βασικά είδη λεβάντας που κυκλοφορούν στην ελληνική αγορά.

Lavandula Angustifolia

Η Lavandula Angustifolia (Λεβάντα η Στενόφυλλος) ή αλλιώς Αγγλική Λεβάντα είναι η βασίλισσα όλων του είδους! Ένα πραγματικό κόσμημα για τον κήπο, την αυλή ή τη βεράντα! Είναι ένα από τα τρία αρχικά είδη λεβάντας που καλλιεργήθηκαν από τον άνθρωπο. Είναι εκείνη που δίνει το μωβ χρώμα στα λεβαντοχώραφα της Γαλλίας και προτιμάται έναντι των υπόλοιπων ειδών καθώς παράγει το υψηλότερης ποιότητας αιθέριο έλαιο από όλες τις λεβάντες. Το άρωμά της είναι καθαρό, θυμίζει διακριτική κολόνια, ενώ τα φύλλα της είναι μακρόστενα και λεία. Είναι το είδος που καλλιεργείται ευρέως και στη χώρα μας, σε διάφορες περιοχές. Άκρως μελισσοκομικό φυτό, που χρησιμοποιείται και στη γαστρονομία, κυρίως σε σαλάτες. Επίσης, είναι ένα από τα μόλις δύο είδη λεβάντας που απαντώνται στην άγρια φύση της χώρας μας. Αυτή είναι η ΑΥΘΕΝΤΙΚΗ και πιο αρωματική λεβάντα και μετρά δεκάδες υποείδη. 

Lavandula Stoechas

Η Lavandula Stoechas (Λεβάντα η Στοιχάς ή Αγριολεβάντα) είναι το δεύτερο είδος λεβάντας που συναντάμε στην ελληνική φύση, ενώ είναι και πολύ δημοφιλής παρουσία στα ελληνικά φυτώρια, κυρίως λόγω του διαφορετικού άνθους που βγάζει. Είναι πιο φαρδύ και στην κορυφή του μοιάζει σα να έχει ένα ξεχωριστό, μωβ ανοιχτό λουλουδάκι. Το άρωμά της δε συγκρίνεται με εκείνο της Lavandula Angustifolia, όντας υποδεέστερο και σύμφωνα με μερικούς σχεδόν ανύπαρκτο. Για αυτό και δε χρησιμοποιείται στην αρωματοποιεία. Παραμένει όμως υψηλής καλλωπιστικής αξίας λόγου του έντονου χρώματος και του άνθους της. Να σημειωθεί τέλος πως αυτή η λεβάντα είναι και η πιο ευαίσθητη και ιδιότροπη όσον αφορά τη φύτευση σε γλάστρα (στο έδαφος συνήθως αποδίδει μια χαρά). Απεχθάνεται το νερό περισσότερο από τις άλλες λεβάντες, ενώ με το κρύο δεν τα πηγαίνει και τόσο καλά. Χαρακτηρίζεται ως απαιτητική λεβάντα για το μέσο ερασιτέχνη κηπουρό. 

Lavandula Latifolia 

H επόμενη λεβάντα στη λίστα εμφανίζεται αρκετά συχνά στα φυτώριά μας και σχεδόν όλοι τη μπερδεύουν με την αυθεντική Lavandula Angustifolia. Η Latifolia λέγεται Λεβάντα η Πλατύφυλλος λόγω του σχήματος των φύλλων της. Αυτή είναι ίσως και η βασική διαφορά με την πρώτη λεβάντα της λίστας μας. Τα φύλλα της είναι εμφανώς πιο πλατιά από της Angustifolia. Στο εξωτερικό ονομάζεται και Πορτογαλική Λεβάντα καθώς από εκεί κρατάει η σκούφια της! Από άποψη αρώματος, αυτή η λεβάντα είναι η πιο αρωματική από όλες. Άρωμα αναδίδουν τόσο τα άνθη της όσο και τα φύλλα της. Είναι ο ορισμός του αρωματικού φυτού! Όμως το άρωμα ΚΑΙ αυτής της λεβάντας ναι μεν είναι έντονο, αλλά δεν είναι τόσο γλυκό όσο της Angustifolia! (Μετρήστε πόσες φορές θα πω τη λέξη Angustifolia σε αυτό το άρθρο!) Χρησιμοποιείται όμως σε πολύ μεγάλο βαθμό στην αρωματοποιεία. Στο σώμα της περιέχει μεγάλη ποσότητα καμφοράς κάτι που περνάει και στο τελικό άρωμα του φυτού. Αυτή ήταν η Lavandula Latifolia! 

 Lavandula Dentata

Η Lavandula Dentata ή Λεβάντα η Οδοντωτή είναι ίσως από τα πιο διαδεδομένα είδη που κυκλοφορούν στα φυτώρια της γειτονιάς! Όπως το λέει και το όνομά της, αυτό που την κάνει να διαφέρει από τις υπόλοιπες της λίστας είναι τα οδοντωτά φύλλα της. Για αυτό και ξεχωρίζει εύκολα από τις υπόλοιπες. Το φυτό στο σύνολό του έχει ένα ζωηρό πράσινο χρώμα και όλο το φυτό αναδίδει ένα γλυκό άρωμα. Προσωπικά, τη θεωρώ τη λεβάντα με το πιο δροσιστικό άρωμα. Ίσως να κρύβει και ένα διακριτικό άρωμα λεμονιού όταν είναι φυτεμένη σε ηλιόλουστη θέση. Αν και η αρωματοποιεία δεν την προτιμά, καθώς σε σχέση με την ξέρετε ποια (ΟΧΙ δε θα το πω!) περιέχει λιγότερο αιθέριο έλαιο, είναι απαραίτητη προσθήκη σε βραχόκηπους και πολύ ανθεκτική! Στο εξωτερικό λανθασμένα την αποκαλούν γαλλική λεβάντα! Δεν έχει σχέση με τα μωβ χωράφια της Προβηγκίας! Όπως και να έχει είναι προσωπική αγαπημένη και σας τη συνιστώ! 

 Lavandula x Allardii

Και ολοκληρώνουμε την παρουσίαση των ειδών λεβάντας που συναντάμε στα ελληνικά φυτώρια με την πιο διάσημη από όλες! Κυρίες και κύριοι, ιδού η Lavandula x Allardii! Το 'x' στο όνομά της υποδηλώνει πως πρόκειται για υβρίδιο λεβάντας, που όμως έχει ταιριάξει απόλυτα στις κλιματικές συνθήκες της χώρας μας. Συγκεκριμένα, οι 'γονείς' της εν λόγω λεβάντας είναι δύο λεβάντες που αναφέραμε πιο πάνω: η μαμά Lavandula Dentata με τα οδοντωτά φύλλα και ο μπαμπάς (ο πιο αρωματικός της παρέας) Lavandula Latifolia o Πλατύφυλλος! Το αποτέλεσμα; Μία ασημοπράσινη λεβάντα με σχετικά πλατιά και οδοντωτά φύλλα, με έντονο άρωμα καμφοράς που όμως σου αφήνει μια γλυκιά γεύση! Είναι τόσο διαδεδομένη στα καταστήματά μας που πολλοί λανθασμένα τη θεωρούν ως την κατεξοχήν ελληνική λεβάντα. (Οι γονείς υπενθυμίζω είναι από Γαλλία και Ισπανία αντίστοιχα). Σαν φυτό είναι πολύ ανθεκτικό! Αντέχει καύσωνες και  παγετούς ενώ τα λουλούδια της Allardii είναι και τα πιο ψηλά στην πιάτσα! Φτάνουν μέχρι και τα 40 cm σε ύψος! Άμα έχεις καλό DNA παιδί μου!

                    Συμπέρασμα: η λεβάντα, ένα φυτό που αριθμεί 3500 υποείδη περίπου, είναι απαραίτητη για κάθε κήπο! Τόσο στο χώμα όσο και σε γλάστρα, θα σου δώσει την αγάπη της και το άρωμά της χωρίς να ζητάει τίποτα ως αντάλλαγμα! Είτε είναι η 'αυθεντική' Angustifolia είτε ή 'κοινή' Allardii, το φυτό αυτό έχει κάτι για όλους. Και πάνω από όλα, μυρίζει καθαριότητα, μυρίζει Ελλάδα..

(Υ.Γ. Μην πας τώρα από Δευτέρα στο φυτώριο του κυρ Θόδωρου και ζητήσεις λεβάντα με το λατινικό της όνομα..! Θα σε κυνηγήσει! Ο κυρ Θόδωρος!  Το ξέρω από προσωπική εμπειρία! 😜)

Καλά φυτέματα και εδώ είμαστε για απορίες!